Er zijn tegenwoordig veel verschillende platforms waarop jij films en series kan kijken. Daarnaast zijn er ook nog mediaspelers waarmee je fysieke discs zoals 4K Blu-rays kan afspelen. In deze blog leggen we uit welke factoren invloed hebben op de kwaliteit van de bron, wat het onderlinge kwaliteitsverschil is bij streamingdiensten, waarom wij 4K Blu-rays aanraden en waar jouw overdrachtskabel aan moet voldoen voor een optimale beeldervaring.
De bron
Laten we beginnen bij het begin. Om een optimale beeldkwaliteit te behalen, dienen we eerst eens goed te kijken naar de bron. Gemak is tegenwoordig koning. Vandaar dat veel mensen liever hun films en series streamen in plaats van deze op Blu-ray te kopen. Helaas ligt de kwaliteit die we uit het streamen van video halen vele malen lager dan de kwaliteit die we uit fysieke media halen. Één van de oorzaken hiervoor is dat deze streamingdiensten allemaal een beperkte maximale bitrate hebben.
Bitrate & codecs
Je vraagt je nu vast af wat een bitrate is? Deze bitrate, ook wel bitsnelheid genoemt, is de hoeveelheid data die wordt gecodeerd voor een tijdseenheid. Bij het streamen van video wordt de bitrate aangegeven in een aantal megabits per seconde. Dit kan worden aangeduid als Mbit/s, MB/s of mbps. Hoe hoger de bitrate is, des te meer data er per frame gecodeerd kan worden. Echter is de bitsnelheid niet de allesbepalende factor voor de beeldkwaliteit van jouw bron.
Welke codec een streamingdienst heeft, speelt namelijk ook een grote rol. Codecs zijn programma's waarmee data gecodeerd of gedecodeerd kan worden. De efficiëntie van dit proces kan per codec verschillen. De huidige streamingdiensten gebruiken elk vaak een andere codec. Zo is er een mix in de omloop van de H.264 codec en diens opvolger H.265, die dezelfde kwaliteit haalt als H.264 met slechts 60% van de bitrate. Daarnaast vind je bijvoorbeeld ook de codec VP9 terug en haar opvolger, genaamd AV1, die weer 25% efficiënter is dan VP9.
Welke streamingdienst biedt de beste kwaliteit?
Heb jij meerdere abonnementen en heb jij op verschillende streamingdiensten de content voor het uitzoeken? Afhankelijk van het aanbod en de beschikbare diensten kan het zijn dat een film beschikbaar is op meerdere streamingdiensten. Handig om te weten, is dat er tussen deze diensten al best een groot kwaliteitsverschil kan zitten! Wanneer we streamen zijn we namelijk niet alleen afhankelijk van onze eigen internetsnelheid en stabiliteit, maar zoals hierboven genoemd, komt hier ook de maximale bitrate die een streamingdienst aanbiedt bij kijken.
Zo biedt Netflix bij 4K beeldmateriaal een maximale bitrate aan van 16 mbps, die door hun agressieve compressie tot wel 5 mbps kan zakken. Amazon Prime doet het dan weer net iets beter met een maximale bitrate van 15mbps, die gemiddeld ook nog eens hoger ligt. Hierdoor zullen er minder snel compressie artefacten of blokvormingen optreden. Disney+ zit wéér een stapje hoger met 25 mbps. Apple TV+ kan, net als films die gekocht zijn in de iTunes store, ondanks haar efficiëntere H.265 codec met Dolby Vision support, een maximale bitrate van 40mbps halen. De absolute koning bovenaan deze lijst is echter Sony’s Bravia Core met een bitrate van maar liefst 50 mbps! Helaas is deze dienst enkel beschikbaar voor Sony Bravia TV’s en biedt deze ook enkel Sony’s eigen aanbod aan films en series aan. Hoewel Bravia Core qua bitrate met kop en schouders boven de rest uitsteekt in deze lijst met streamingdiensten, verbleekt het bij de bitrate die je krijgt met 4K Blu-rays. Deze behalen namelijk 100 Mbps.
Het is wel belangrijk om te onthouden dat we bij bovenstaande cijfers uitgaan van de maximale bitrate. Het maximum wordt vrijwel alleen maar behaald in de meest hectische scènes. Gemiddeld zal de bitrate over het algemeen flink wat lager zitten en daarnaast is dit ook nog eens afhankelijk van de serie of film die je afspeelt. Maar het moge duidelijk zijn dat series op Netflix met een gemiddelde bitrate van 5 mbps er beduidend minder strak uitzien dan series op Apple TV+ met een vergelijkbare codec en hogere bitrate van gemiddeld 30 mbps.
4K Ultra HD Blu-rays
Laten we eerlijk zijn, op het eerste gezicht lijkt de beeldkwaliteit van content die we streamen vaak al erg hoog. Echter wordt er hierbij een heftige compressie toegepast die altijd wel zorgt voor een afname in beeldkwaliteit en die de natuurlijke korrel in het beeldmateriaal, ook wel filmgrain genoemd, wegfiltert. Zelfs bij de beste streamingdienst zal je het beeld voornamelijk zien breken in de highlights en de schaduwen. Bij een vergelijkbare film op 4K Ultra HD Blu-ray zal het beeld veel beter standhouden in deze lastige scènes. Niet alleen omdat de bitrate hoger is en schommelt tussen de 50 en 100 mbps, maar ook omdat je niet meer afhankelijk bent van de stabiliteit en snelheid van jouw internetverbinding. Die hogere bitrate en stabiliteit van de 4K UHD Blu-ray zorgen er samen voor dat je subtielere details zoals haren en rimpels in gezichten beter gedefinieerd ziet. Hierdoor krijgt het beeld veel meer diepte en heeft het bijna iets weg van een 3D-ervaring. Deze stap in kwaliteitsverschil is overigens zeker niet zo groot als de stap van Full HD naar 4K, maar voor de filmfanaat die de allerbeste kwaliteit wenst of op een echt groot scherm gaat kijken, gaat de verbetering bij de overstap van streaming naar fysieke discs zeker opvallen.
De échte filmfanaat gaat voor de kwaliteit van een 4K Blu-Ray disc.
De perfecte overdracht
Als je na het lezen van bovenstaand stuk direct een 4K UHD Blu-ray in jouw Blu-ray speler of Playstation 5 stopt, ben je wellicht alsnog niet helemaal gereed! Want afhankelijk van wat je wilt kijken of hoe je wilt gaan gamen kan het zijn dat jij jouw HDMI kabel moet vervangen.
In deze blog hebben we het al even over de bitrate gehad en hebben we aangegeven wat de werkelijke verschillen zijn in dataoverdracht bij de bekende streamingdiensten en bij Blu-ray discs. Om dit goed te kunnen vertalen naar de HDMI overdrachtssnelheid moeten we de bitrate uitpakken. De bitrate is namelijk een gecomprimeerde eenheid voor je video, maar zodra deze bijvoorbeeld door je Apple TV 4K wordt ontvangen of de data van je 4K UHD Blu-ray wordt afgelezen door de speler, wordt deze gecomprimeerde video uitgepakt.
Om te bepalen hoeveel ongecomprimeerde data er wordt overgebracht, kan je de volgende rekensom gebruiken: Horizontale resolutie X verticale resolutie X 3 X aantal bits X framerate. Laten we als voorbeeld de 4K film Joker (2019) nemen welke beschikbaar is in Dolby Vision (12-bit) en draait op 24 frames per seconde. De rekensom wordt dan 3840 X 2160 X 3 X 12 X 24 met een uitkomst van 7.166.361.600, wat we noteren als 7.16 gbps. En hoewel dat binnen de 10.2 Gbps van HDMI 1.4 valt, zal het beeld alsnog niet goed doorkomen. Dit heeft te maken met een beperking van HDMI 1.4, want hoewel het de 4K resolutie tot 30Hz aankan, kent het helaas geen ondersteuning voor HDR. Voor alle andere media met HDR heb je namelijk minimaal een HDMI 2.0 bronapparaat, doelapparaat en kabel nodig.
Tegenwoordig is er ook zelfs al HDMI 2.1 beschikbaar, maar deze standaard is voor nu met name van belang voor de serieuzere gamers onder ons of voor mensen die graag eArc willen gebruiken. Aan HDMI 2.1 zijn een hoop nieuwe functionaliteiten verbonden, zoals VRR (variabele refresh rate), ALLM (auto low latency mode), QMS (quick media switching) en dynamische HDR buiten Dolby Vision en HDR10+. De vergrote bandbreedte van HDMI 2.1 is met zijn 48Gbps dan ook vooral nog op de toekomst gericht en vooralsnog enkel belangrijk voor (console)gamers die in 4K met Dolby Vision en een framerate van 120fps willen spelen. Hiervoor is ongeveer 37 Gbps voor benodigd.
Dan duiken we nog iets verder in het HDMI kabel verhaal, want niet elke HDMI kabel is hetzelfde. Standaard worden er koperen kabels gebruikt die in principe prima hun werk doen. Vanaf jouw televisie kan je makkelijk een kabel van 3 meter gebruiken om een game console of mediaspeler aan te sluiten, maar wat als jouw beamer aan het plafond hangt en je langere afstanden moet overbruggen? Wanneer je de 5 meter passeert, kan je, afhankelijk van de bron en de benodigde bandbreedte, tegen problemen aanlopen. Denk hierbij aan signaalverlies, storingen en een flikkerend beeld. Voor een perfecte overdracht naar jouw beamer raden we dan ook ten zeerste de glasvezel HDMI kabels van iVisions aan. Deze actieve HDMI 2.0 en HDMI 2.1 kabels hebben een vaste richting van bron naar beeldapparaat en kunnen tot wel 100 meter ver zeer betrouwbaar het beeld overbrengen.
Nog even samengevat
De beeldkwaliteit is altijd afhankelijk van factoren die per bron erg kunnen verschillen. De kwaliteit van streamingdiensten lijkt aardig, maar de verschillende soorten codecs en de compressie die plaatsvindt zorgen er samen met de lagere bitrate voor dat streaming vooralsnog niet kan opboksen tegen de kwaliteit van 4K Ultra HD Blu-rays. Voor een optimale overdracht van de data heb je een kabel nodig die de juiste bandbreedte aankan. Let dus goed op of je voor jouw situatie genoeg hebt aan HDMI 1.4 of dat je een glasvezel HDMI 2.0 of 2.1 nodig hebt. Mocht je hier zelf niet uitkomen, neem dan vooral contact op met onze specialisten of kom langs in onze showroom in IJsselstein voor een demonstratie van onze beamers, projectieschermen, beamerbeugels, kabels en overige accessoires.
